SAAT LAKHA SUTRA

Hindi

|| सात लाख सूत्र ||

सात लाख पृथ्वीकाय, 
सात लाख अप्काय,
सात लाख तेउकाय, 
सात लाख वाउकाय,
दस लाख प्रत्येक वनस्पति-काय, 
चौदह लाख साधारण वनस्पति-काय,
दो लाख द्वींद्रिय, दो लाख त्रींद्रिय,
दो लाख चउरिंद्रिय, 
चार लाख देवता, चार लाख नारकी, 
चार लाख तिर्यंच पंचेंद्रिय, 
चौदह लाख मनुष्य
इस तरह चौरासी लाख जीव-योनि में से मेरे जीव ने
जो कोई जीव-हिंसा की हो, करायी हो, करते हुए का अनुमोदन किया हो, उन सब का मन-वचन-काया से मिच्छा मि दुक्कडं....1

English

||SAAT LAKHA SUTRA||

Meaning

SATA LAKHA PRUTHVIKAYA, 
SAAT LAKH APKAYA, 
SATA LAKHA TEUKAYA, 
SATA LAKHA VAUKAYA,
DASA LAKHA PRATYEKA VANASPATI-KAYA, 
CHAUDAHA LAKHA SADHARANA 
VANASPATI-KAYA,
DO LAKHA DVINDRIYA, 
DO LAKHA TRINDRIYA, 
DO LAKHA CHAURINDRIYA, 
CHAR LAKHA DEVATA, 
CHAR LAKHA NARAKI,
CHAR LAKHA TIRYANCA PANCENDRIYA, 
CHAUDAHA LAKHA MANUSHYA
ISA TARAHA CHAURASI LAKHA JIVA-YONI 
MEM SE MERE JIVA NE
JO KOI JIVA-HIMSA KI HO, 
KARAYI HO, 
KARATE HUE KA ANUMODANA KIYA HO, 
UNA SABA KA
MANA-VACANA-KAYA SE MICCHA MI DUKKADAM

Jain literature indicates that in the universe, there exist 8.4 million (84 lakhs) different forms of life based on their birth location.  They are classified as follows:
Seven lakhs (700,000) forms of living beings with earth as its body
Seven lakhs (700,000) forms of living beings with water as its body
Seven lakhs (700,000) forms of living beings with fire as its body
Seven lakhs (700,000) forms of living beings with air as its body
Ten lakhs (1,000,000) forms of above-ground vegetation with one soul in every independent living body,
Fourteen lakhs (1,400,000) forms of below-ground vegetation with multiple souls in every independent living body,
Two lakhs (200,000) forms of living beings with two sense organs,
Two lakhs (200,000) forms of living beings with three sense organs,
Two lakhs (200,000) forms of living beings with four sense organs,
Four lakhs (400,000) forms of heavenly beings,
Four lakhs (400,000) forms of living beings of hell,
Four lakhs (400,000) forms of animals with five sense organs,
Fourteen lakhs (1,400,000) forms of human beings
 
Out of eighty four lakhs (8.4 million) forms of living beings, if I may have hurt any living beings, have caused others to hurt them, encouraged others to hurt them, or praised those who hurt them, either by thought, words, and/or actions, I ask forgiveness for all such sinful activities.  I forgive all living beings, may all living beings forgive me, I am friendly to all, I have enmity for none.


Gujrati

|| સાત લાખ સૂત્ર ||

ગથાર્થ

સાત લાખ પૃથ્વીકાય,  સાત લાખ અપ્કાય, સાત લાખ તેઉકાય,  સાત લાખ વાઉકાય,  દસ લાખ પ્રત્યેક વનસ્પતિ-કાય. ચૌદહ લાખ સાધારણ વનસ્પતિ-કાય, દો લાખ દ્વીદ્રિય, દો લાખ ત્રીદ્રિય, દો લાખ ચઉરિદ્રિય, ચાર લાખ દેવતા, ચાર લાખ નારકી, ચાર લાખ તિર્યંચ પંચેંદ્રિય, ચૌદહ લાખ મનુષ્ય ઇસ તરહ ચૌરાસી લાખ જીવ-યોનિ મેં સે મેરે જીવ ને જો કોઈ જીવ-હિંસા કી હો, કરાયી હો, કરતે હુએ કા અનુમોદન કિયા હો, ઉન સબ કા મન-વચન-કાયા સે મિચ્છા મિ દુક્કડં....1


સ્વર્ગ, મનુષ્ય અને પાતાળ લોકમાં રહેલા ચોરાશી લાખ યોનીવાળા જીવોમાંથી જે જીવો હણાયા હોય તેની આ સૂત્રથી માફી મંગાય છે.


खमासमण सूत्र

इच्छामि खमा-समणो! वंदिउं, जावणिज्जाए
निसीहिआंए, मत्थएण वंदामि ......१

गाथार्थ - खमासमण सूत्र

हे क्षमावान साधु महाराज! आपको मैं शक्ति के अनुसार पापमय प्रवृत्तियोें को त्याग कर
वंदन करना चाहता हूं. मैं मस्तक (आदि पांच अंगो) से वंदन करता हुं......१

ज्ञान के पांच खमासमण

  1. मति ज्ञान:- समकित श्रध्धावंतने उपन्यो ज्ञान प्रकाश प्रणमुं पदकज तेहना भाव धरी उल्लास
    “ॐ ह्रीं श्री मतिज्ञानाय नमो नमः”
    ईच्छामि खमासमणो, वंदिउं जावणीज्जाए निसिहिआए मत्थएण वंदामि |

  2. श्रुत ज्ञान :-  पवयण श्रुत सिद्धांत ते आगम समय वखाण पूजो बहुविध रागथी, चरण कमल चित आण
    “ૐ ૐ श्री श्रुतनयनाय नमो नम:”
    ईच्छामि खमासमणो, वंदिउं जावणीज्जाए निसिहिआए मत्थएण वंदामि |

  3. अवधि ज्ञान :- उपन्यो अवधिज्ञान नो, गुण जेहने अविकार वंदना तेहने मारी, श्वासे मांहे सो वार।
    “ॐ ह्रीं श्री अवधिज्ञानाय नमो नमः”
    ईच्छामि खमासमणो, वंदिउं जावणीज्जाए निसिहिआए मत्थएण वंदामि।

  4. मनः पर्यव ज्ञान :- ए गुण जेहने उपन्यो, सर्वविरति गुणठाण प्रणमुं हितथी तेहना, चरण करण चित्त आण
    “ॐ ह्रीं श्री मनः पर्यवज्ञानाय नमो नमः”
    ईच्छामि खमासमणो, वंदिउं जावणीज्जाए निसिहिआए मत्थएण वंदामि |

  5. केवल ज्ञान :- केवल दंसण नाणनो, चिदानंद धनतेज ज्ञानपंचमी दिन पूजिये, विजयलक्ष्मी शुभ हेज
    “ॐ ह्रीं श्री केवलज्ञानाय नमो नमः”
    ईच्छामि खमासमणो, वंदिउं जावणीज्जाए निसिहिआए मत्थएण वंदामि |

ખમાસણા સૂત્ર

ઇચ્છામિ ખમાસમણો, વંદિઉં જાવણીજ્જાએ
નિસિહિઆએ મર્ત્યએણ વંદામિ.

ગથાર્થ - ખમાસણા સૂત્ર

હે ક્ષમાશીલ ઋષિ મહારાજ ! હું તમને તમારી શક્તિ પ્રમાણે તમારી પાપી વૃત્તિઓ છોડી દઈશ.
મારે પૂજા કરવી છે. હું મારા માથા (અને શરીરના અન્ય પાંચ અંગો) વડે પૂજા કરું છું...1

જ્ઞાન ના પાંચ ખમાસણા

  1. મતિ જ્ઞાન :- સમકિત શ્રધ્ધાવંતને ઉપન્યો જ્ઞાન પ્રકાશ પ્રણમું પકજ તેહના ભાવ ધરી ઉલ્લાસ
    “ૐ હ્રીં શ્રી મતિજ્ઞાનાય નમો નમઃ”
    ઇચ્છામિ ખમાસમણો, વંદિઉં જાવણીજ્જાએ નિસિહિઆએ મર્ત્યએણ વંદામિ.
  2. શ્રુત જ્ઞાન :- પવયણ શ્રુત સિદ્ધાંત તે આગમ સમય વખાણ પૂજો બહુવિધ રાગથી, ચરણ કમલ ચિત આણ
    “ૐ હીં શ્રી શ્રુતજ્ઞાનાય નમો નમઃ”
    ઇચ્છામિ ખમાસમણો, વંદિઉં જાવણીજ્જાએ નિસિહિઆએ મર્ત્યએણ વંદામિ.

  3. અવધિ જ્ઞાન :- ઉપન્યો અવધિજ્ઞાન નો, ગુણ જેને અવિકાર વંદના તેહને મારી, શ્વાસે માંહે સો વાર 
    “ૐ હીં શ્રી અવધિજ્ઞાનાય નમો નમઃ”
    ઈચ્છામિ ખમાસમણો, વંદિઉં જાવણીજ્જાએ નિસિહિઆએ મત્થએણ વંદામિ.

  4. ન:પર્યવ જ્ઞાન :- એ ગુણ જેને ઉપન્યો, સર્વવિરતિ ગુણઠાણ પ્રણમું હિતથી તેહના, ચરણ કરણ ચિત્ત આણ
    “ૐ હીં શ્રી મનઃ પર્યવજ્ઞાનાય નમો નમઃ”
    ઈચ્છામિ ખમાસમણો, વંદિઉં જાવણીજ્જાએ નિસિહિઆએ મત્થએણ વંદામિ.

  5. કેવળ જ્ઞાન :-  કેવલ હંસણ નાણનો, ચિદાનંદ ધનતેજ જ્ઞાનપંચમી દિન પૂયેિ, વિજયલક્ષ્મી શુભ હેજ
    “ૐ હીં શ્રી કેવલજ્ઞાનાય નમો નમઃ”
    ઇચ્છામિ ખમાસમણો, વંદિઉં જાવણીજ્જાએ નિસિહિઆએ મત્થએણ વંદામિ.

KHAMASAMANA SUTRA

icchämi khamä-samano ! vandium,
jävanijjäe nisihiäe, matthaena vandämi.1.

MEANING - KHAMASAMANA SUTRA

This Sutra is also known as Panchäng Pranipät Sutra. 
Different sects recite different sutras when one bows to the Tirthankar image or an Ascetic.
This Sutra is recited while offering obeisance to Tirthankar image at the temple
or to the monks and nuns in a specific posture wherein the five body parts, namely two hands,
two knees and the forehead, touch the floor together. Hence it is known as Panchäng Pranipät Sutra.
This sutra is recited three times in front of a Tirthankar image at the temple
or two times in front of an ascetic at an Upäshray (temporary living place for monks)

Utility :-  By this sootra salutation are made to the Deva and Guru. Deva means Jineshwara Bhagwana and Guru means Jaina monks who never keep any money any woman with them . Three Khamasamanas are offered to the Deva and two Khamasamanas are offered to the Guru Maharaja. Obeisance is done by bowing the five limbs viz. two hands, two feet and the head.

Video

2 Videos
Audio
Videos

Playlist

3 Videos